Verified answer

การดูแล สะดือเจ้าตัวเล็ก

กว่าจะมาเป็นสายสะดือของลูกที่ถูกตัดเมื่อแรกเกิด เมื่ออยู่ในท้องแม่สายสะดือ คือสายรก ตัวกลางสำคัญที่เชื่อมต่อระหว่างตัวลูกกับแม่ เป็นทางลำเลียงอาหารและ ออกซิเจนจากแม่ไปเลี้ยงดูลูกให้มีชีวิตและเติบโต เมื่อลูกอยู่ในครรภ์แม่ สายสะดือหรือรกจึงเป็นอวัยวะที่สำคัญอย่างยิ่ง ถ้ารกมีความผิดปกติ ลูกก็อาจจะเป็นอันตรายได้ เช่น รกของแม่ที่อายุมากบางราย อาจจะมีอาการของรกแก่ หรือเสื่อมคุณภาพ ก็มีผลกระทบถึงลูกด้วย

เมื่อลูกคลอดออกมาแล้ว ลูกสามารถหายใจได้เอง และได้รับอาหารจากแม่โดยตรง รกก็หมดความหมายไปโดยปริยายค่ะ คุณหมอจะหนีบหรือผูกสายรก แล้วตัดให้เหลือ ปลายไว้แค่ประมาณ 1 นิ้ว เรียกว่าสายสะดือ มีลักษณะเป็นแท่งวุ้น ภายใน 7 วันหรืออย่างช้า 3 สัปดาห์ สายสะดือนี้ก็จะแห้งเหี่ยวหลุดไป เหลือร่องรอยเป็นแอ่งกลมๆ ที่เรียก ว่า "สะดือ" ไว้ให้ดูต่างหน้า

ดูแลสะดือ

สายสะดือของลูกแรกเกิด ก็เหมือนแผลที่ยังไม่แห้ง ต้องดูแลอย่างพิถีพิถัน ดังนี้

ดูแลให้แห้งอยู่เสมอ หลังอาบน้ำ ซับให้แห้งอย่างเบามือด้วยคอตตอนบัด

ใช้แอลกอฮอล์ 75 % หรือยาสีม่วง (Triple Dye) ที่โรงพยาบาลให้มาทาวันละครั้ง

ไม่ควรดึงสายสะดือที่เห็นว่าจะหลุดมิหลุดแหล่ ปล่อยให้หลุดเองจะปลอดภัยที่สุด

ไม่ควรปิดสะดือด้วยผ้าหรือนุ่งผ้าอ้อมปิดไว้ตลอดเวลา โดยเฉพาะในช่วงอากาศร้อน จะทำให้อับชื้น

แผลจะแฉะและสกปรกง่าย ควรนุ่งผ้าอ้อมให้ลูกใต้สะดือ

สะดือมีปัญหา ด้วยอาการต่อไปนี้ รีบพาลูกไปหาหมอนะคะ

สะดือแฉะ เป็นหนอง มีกลิ่นเหม็น

รอบๆ สะดืออักเสบแดง

ถ้าแตะบริเวณสะดือแล้วลูกร้องด้วยความเจ็บปวด

ถ้าสะดือหลุดแล้ว มีเลือดไหลซึมตลอดเวลา ลูกอาจจะขาดวิตามินเค

เมื่อสายสะดือหลุดแล้ว บางคนสะดืออาจเป็นตุ่มแดง และมีน้ำเหลืองแฉะๆ อยู่ เรียกว่า กรานูโลมา(Granuloma) ต้องพาลูกไปพบหมอนะคะ คุณหมอจะจี้ด้วยซิลเวอร์ไนเตรต ตุ่มนี้ก็จะฝ่อไป ถ้าไม่หายก็ต้องผ่าตัดค่ะ

ร้องมาก ..สะดือจุ่น

คุณแม่บางรายอาจจะได้รับคำเตือนจากคุณย่าคุณยายว่าอย่าปล่อยให้ลูกร้องมาก เดี๋ยวสะดือจุ่น อันนี้เป็นเรื่องปกติค่ะ เนื่องจากใต้สะดือลูกจะมีกล้ามเนื้อ 2 แผ่นมาบรรจบกันพอดี แต่กล้ามเนื้อนี้ยังไม่ แข็งแรง พอลูกร้องมากๆ ลำไส้ก็ดันรอยต่อของกล้ามเนื้อใต้สะดือโป่งขึ้นมา

คุณแม่ทั้งหลายกลัวนักกลัวหนาว่าลูกจะหมดสวย ยิ่งเป็นลูกสาวโตขึ้นใส่ บิกินีไม่ได้แน่ ไม่ต้องห่วงค่ะ เพราะในไม่ช้า ภายในขวบแรกนี้เอง สะดือลูกก็จะยุบเป็นปกติ แต่ถ้าไม่หาย ก็สามารถผ่าตัดให้หายจุ่นได้ค่ะ เป็นการผ่าตัดเล็กที่ไม่อันตรายแต่อย่างใดค่ะ

โบราณท่านว่า...

เอาเหรียญบาทมัดติดสะดือ ถ้าลูกสะดือจุ่น เพื่อให้สะดือยุบลง ที่จริงไม่ควรทำ เพราะสะดือจะยุบลงไปเองได้ค่ะ ถ้าเอาอะไรไปปิดทับไว้ อาจจะเกิดความสกปรก หรือถูไถกับสะดือ จนทำให้ติดเชื้อสะดืออักเสบได้ค่ะ

บ้วนน้ำลายใส่สะดือ เมื่อสายสะดือหลุด อาจจะมีเส้นใยเหลือติดอยู่ที่สะดือ คนโบราณบอกว่าให้แม่บ้วนน้ำลายตอนเช้า(ยังไม่ได้แปรงฟัน) ลงไป เชื้อโรคจะทำให้เส้นใยนั้นหลุด หรือแนะนำ ให้บ่วนน้ำลายใส่สะดือลูกทุกๆวัน ตั้งแต่แรกเกิด เพื่อให้สายสะดือหลุดเร็วๆ ปัจจุบันนี้คงไม่มีใครเชื่อกันแล้วนะคะ ถ้าใครยังเชื่ออยู่ สะดือลูกเน่าแน่ค่ะ

เก็บสายสะดือของลูกไว้ เชื่อว่าสามารถใช้เป็นยาแก้อาการเจ็บไข้ของลูกได้ โดยฝนกับน้ำให้ลูกกิน เรื่องนี้ก็ไม่จริงเหมือนกันค่ะ แต่บางคนอาจจะเก็บสายสะดือลูกไว้เป็นที่ระลึก

อย่าแคะสะดือ ผู้ใหญ่มักจะเตือนเด็กเล็กๆ ว่า อย่าแคะสะดือเล่น เดี๋ยวจะปวดท้องบ้างละ เดี๋ยวสะดือจะโบ๋ หลายคนเลยจำฝังใจมาตั้งแต่เล็กจนโต ไม่กล้าไปยุ่งกับสะดือ ปล่อยให้ขี้ไคลจับดำปื้ด ที่จริงเป็นคำขู่ของผู้ใหญ่ที่ไม่อยากให้ลูกไปแคะไค้ สะดือเล่นเท่านั้นเองค่ะ

Who else knows about this?